Verlangen naar God is ook verlangen naar waarheid

Timo Slootweg (UL) over recht, religie en literatuur, naar aanleiding van het recent verschenen boek over personalisme in politiek en recht.

Religie staat buitenspel in het alledaagse gesprek over waarheid. Volgens de Leidse filosoof Timo Slootweg gaan we daarmee voorbij aan het universele, menselijke ‘verlangen naar leven’. Dat kun je ervaren in een niet-dogmatisch geloof.

Lees verder

Rechtvaardigheid, persoon en creativiteit. Personalisme in recht en politiek

Het personalisme is een wijsgerige stroming, verwant aan het existentialisme, die wortelt in de literatuur van de Bijbel en in de Joods-christelijke ervaring van een persoonlijke God. Ook buiten de wereld van het geloof bewijst het personalisme van cruciaal en blijvend belang te zijn voor de samenleving, het recht en de politiek. Het verzet zich tegen theorieën en praktijken die de mens tot een onderdeel van een groter geheel of totaliteit willen maken. Het benadert recht en rechtvaardigheid als de verantwoordelijkheid van de enkele persoon ten overstaan van de persoon van de ander. Een dergelijke ethiek is altijd (uit)vinding en schepping. Zoeken naar rechtvaardigheid in moraal, politiek en recht kent een kunstzinnige en creatieve dimensie en is nooit slechts een zaak van kennis (theorie) en toepassing.

De denkers die in dit boek worden besproken, trachten elk op eigen wijze recht te doen aan het dynamische karakter van de mens. Als persoon verstaat de mens zichzelf in de steeds veranderlijke relatie tot de ander, waarbij de relatie wordt begrepen langs de lijnen van de existentiële dialoog van Ik en Jij. De persoon geeft zich gestalte en constitueert zich door steeds opnieuw antwoord te willen geven op het appèl dat uitgaat van de singuliere ander.

De auteurs in dit boek onderzoeken deze gedachten door een bespreking van de meest vooraanstaande vertegenwoordigers van het wijsgerig personalisme: Martin Buber, Romano Guardini, Emmanuel Housset, Karl Jaspers, Ludwig Klages, Mohamed Aziz Lahbabi, Emmanuel Levinas, Jacques Maritain, Emmanuel Mounier, Paul Ricoeur, Denis de Rougemont, Max Scheler, Paul Scholten, Miguel de Unamuno en Simone Weil. 

Het boek is hier te bestellen.

Claudia Bouteligier te gast bij dr. Kelder en Co (NPO 1)

Rechters doen er goed aan terughoudend te zijn met hun inlevingsvermogen in de rechtszaal. Dat is een van de conclusies van Claudia Bouteligier in haar proefschrift Dialoog in recht en literatuur. Kritiek van de narratieve rede (Gompel&Svacina, 2018). In dit proefschrift heronderzoekt zij vanuit literatuur (Dostojevski, Buber, Sartre en Camus) kernveronderstellingen in het vakgebied 'Recht en literatuur', waaronder het belang van empathie voor rechters. Empathie leidt volgens haar misschien tot begrip voor de verhalen van slachtoffers en daders, maar niet per se tot een rechtvaardige behandeling van hun zaak. Soms wint een goed verhaal het namelijk van hard bewijs. In dr Kelder en Co licht Bouteligier kort haar conclusies ten aanzien van empathie, toe.

Bekijk het fragment hier

Call for papers

Wegen der vrijheid: Liber Amicorum voor Willem Witteveen

 Op vrijdag 30 augustus 2019 werd Wegen der vrijheid gepresenteerd, een liber amicorum voor Willem Witteveen (1952-2014), samengesteld en geredigeerd door Carinne Elion-Valter, Sanne Taekema en Bart van Klink.


 Op 17 juli 2014 kwamen Willem, zijn vrouw Lidwien en zijn dochter Marit om bij de ramp met de MH17. Willem was een belangrijke rechtswetenschapper en senator, die met zijn werk veel mensen heeft geïnspireerd. Vijf jaar na dato eren Willems vrienden hem met een liber  amicorum. In lijn met de brede belangstelling van Willem Witteveen tonen de ruim dertig essays de vele verbanden tussen recht, literatuur, democratie en filosofie. De essays zijn interessant voor juristen, wetgevingsjuristen, politici, rechtsfilosofen en ieder die zich bezighoudt met de huidige staat van de rechtsstaat.

Claudia Bouteligier wint Meijersprijs

Claudia Bouteligier wint de Meijersprijs binnen het onderzoeksveld "The Legitimacy and Effectiveness of Law & Governance in a World of multilevel jurisdictions" van Leiden Law School, voor de redactionele inleiding die zij met Timo Slootweg schreef voor de bundel Het empathisch supplement in recht en literatuur (Gompel&Svacina, 2018). 

Uit het juryrapport: “Deze inleiding, is, net als het hele boek, een gedurfde, diepgravende en vernieuwende kijk op de vraag naar het waarom van het recht en vooral de vraag waarom wij als mens zo gevoelig zijn voor de boodschap van dat recht. Daar ligt namelijk de kern van de werking. Volgens de inleiding ligt het antwoord in ons aangeboren empathische vermogen, een richting waarin ook de meest recente inzichten uit de neurobiologie en cognitiewetenschap wijzen. We hebben een natuurlijke aanleg voor moraliteit (een emotie), en kunnen die via onze spiegelneuronen navoelen bij en delen met anderen. Als verhaal kunnen we dat, net als bij literatuur, overdragen aan een ander. Een adembenemende zoektocht naar een klassiek vraagstuk, gekruist met moderne inzichten en opgezet aan de hand van de parallel tussen literatuur en recht: buitengewoon knap. Van groot belang binnen en buiten het juridische vakgebied: werkelijk meta-juridisch en een grote bijdrage aan het programma. Complimenten.”

Lees hier het hele artikel van Universiteit Leiden

Friesch Dagblad 
Zaterdag 9 maart 2019

Wie is de mens buiten de regeltjes?

Gaat het in de rechtbank alleen om de wetten en de toepassing van regels? Nee, zeggen Claudia Bouteligier en Timo Slootweg.

Ze pleiten voor een menselijke benadering, met behulp van theologie, filosofie en literatuur.

 Lees hier het hele interview in het Friesch Dagblad

Boekpresentatie "Judging from experience" 

Op 1 maart jl. presenteerde prof. Jeanne Gaakeer haar boek Judging from Experience. Law, Praxis, Humanities (Edinburgh University Press, 2019). 

Edinburgh University Press: 'A unique application of philosophical hermeneutics, literary theory and narratology to the practice of judging'.